zijn adviseurjaren op tv: 1986 – 2010 (hierbuiten van tv beroep is hij tot zijn sterfbed zijn adviseur gebleven)
Toen Bram van der Vlugt (Den Haag, 28 mei 1934 – Zegveld, 19 december 2020) zijn loopbaan als tv-Sint begon in 1986, werd afgesproken dat hij in alle programma’s tot 21:00 zou optreden als Sinterklaas.
Op deze manier werd een uniformiteit van een ‘echte sinterklaas’ in stand gehouden.
Toentertijd waren er enkel publieke netten. In de loop der tijd kwamen er meer zenders en meer programma’s die Sinterklaas wilden uitnodigen, waardoor de rol meer en meer gedeeld werd met andere collega’s.
Van der Vlugt bleef ‘de echte’, zelfs voor volwassenen.
Moeilijke start
Hoewel Van der Vlugts loopbaan als officiële tv-Sint pas in 1986 begon, maakte hij een jaar eerder, in 1985, al zijn debuut als Sinterklaas. Voor een kinderprogramma van NOT was de acteur al te zien in het kostuum waarmee hij later op tv verscheen, echter met een andere mijter. Deze had dezelfde verhoudingen als die van zijn voorganger. Het jaar daarop tijdens de intocht deed de kokermijter zijn intrede.
Hoewel hij zelf pas in 1998 tot de hofhouding toetrad, weet Erik van Muiswinkel, alias de Hoofdpiet, uit eerste hand dat de verjongde Sinterklaas indertijd overspoeld is met hatelijke post. “Bram wordt niet moe te vertellen dat hij toch wel een jaartje of vijf nodig heeft gehad om de figuur helemaal naar zijn hand te zetten. Merkwaardig, want voor mij was-ie het onmiddellijk, hoewel ik zelf dus van de generatie-Van Oorschot ben.” Met zijn rijzige gestalte, vertrouwenwekkende stemgeluid en een uitstraling van natuurlijk gezag heeft Van der Vlugt alles mee om een geloofwaardige Sinterklaas te zijn, zeggen intimi. Aart Staartjes herinnert zich nog goed hoe enthousiast Van der Vlugt reageerde toen hij zijn oud-klasgenoot van de toneelschool benaderde voor de rol. “Hij heeft van nature iets van een ouderwetse patriciër, maar dan wel zo eentje met een vrolijke, vaderlijke inslag.”
Die natuurlijke kwaliteit van de televisie-Sinterklaas draagt ertoe bij dat ‘het mooiste en grootste volkstoneel van ons land’ niet is ontaard in een met meligheid doorspekt commercieel circus, zegt Aart Staartjes. “Ach, je moet eens weten hoeveel pogingen de grootgrutters van dit land hebben gedaan om ons in te palmen. Gelukkig is Sinterklaas daar veel te waardig voor.”
Uiterlijk
Grimeuse Ditske Bessels zegt het ieder jaar weer ‘een feestje’ te vinden om met Van der Vlugts alterego te werken. Het is een intensieve klus en vooral bewerkelijk. De televisie-Sinterklaas komt vaak en close in beeld. Dat vereist zorgvuldigheid. Vijftien haarstellen van yakhaar liggen er in haar Hilversumse werkruimte voor Sinterklaas klaar. Geleidelijk aan heeft de overige uitmonstering een iets minder plechtstatig, een iets minder religieus getint karakter gekregen. “Sinterklaas is in de loop der jaren steeds vriendelijker geworden. Minder afstandelijk, benaderbaarder.” De geschiedenis leert evenwel dat ook de vorige Sinterklaas niets moest hebben van boemanachtige effecten. Onder diens bewind verdween de roe en werd de zak louter nog een omhulsel voor snoepgoed en cadeautjes. “Als er íets is waar deze Sinterklaas een enorme hekel aan heeft, dan is het wel die ouder die hem als chantagemiddel annex breekijzer wil gebruiken”, zegt Wegwijspiet Michiel Kerbosch die na 24 jaar dienst van zijn pensionering geniet.
Gevraagd naar wat de televisie-Sinterklaas tot de enige echte maakt, zegt Kerbosch: “In feite is het Sinterklaasfeest het grootste openluchttheater van het land. Een sprookje dat jong en oud samen in stand houden en door jong en oud samen leuk bevonden moet worden. Sinterklaas is er erg bedreven in om het ook voor ons grotere kinderen leuk te houden. Ik geef het je te doen, om tegen Paul de Leeuw op te boksen zonder je waardigheid te verliezen.” Hoofdpiet Van Muiswinkel: “Er bestaan geen vier, vijf vereisten waaraan je moet voldoen. Zelf ben ik altijd weer onder de indruk van de mooie rijzigheid van Sinterklaas, zijn gevatheid en zeker zijn prachtige spraak. Hij spreekt nog een soort ABN dat helemaal rond is en waarvan je dán pas beseft hoe weinig mensen dat nog spreken. De kracht zit hem ook in die vrolijke oogopslag. En het feit dat hij mensen in hun waarde laat. Het is heel verleidelijk om burgemeesters te kakken te zetten, maar zo zit Sinterklaas niet in elkaar.”
Een Standaard
Voor de 250 leden van het Sint Nicolaasgenootschap Nederland geldt de televisie-Sinterklaas als de standaard. Een groot aantal SNG-leden komt ieder jaar weer in september in Utrecht bijeen en schaft dan uit Hong Kong afkomstige replica’s aan van de uitmonstering van de enige echte. ‘Voor ons is het verhaal dat de televisie brengt een soort huiswerk’, zegt voorzitter René Toonen, tevens leider van een tweejaarlijkse Sinterklaascursus. ‘Ik ken leden die al jarenlang oefenen op de perfecte imitatie van de stem van Sinterklaas.’
Stoppen
Velen zien het afscheid van de zeventiger al jaren aankomen. De geruststellende woorden komen steeds van Sinterklaas zelf: ‘Ik heb al zo onnoemelijk vaak gehoord dat Sinterklaas dreigt te verdwijnen, maar gelooft u mij nou maar: ik heb het eeuwige leven.’
Afscheid
Na vijfentwintig dienstjaren was het boek vol, zo was te zien in een speciaal ingelast Sinterklaasjournaal op 21 mei 2011.
Zijn opvolger Stefan de Walle vertelde Van der Vlugt dat het oude boek een cadeau was voor 25 jaar trouwe dienst. Achterin een slotwoord:
Beste Bram
Dit boek is vol
Ik doe het dicht
Na vijfentwintig jaren
Jij hebt fantastisch
werk verricht
Dus jij mag het bewaren
Op 21 mei 2011 werd bekend dat Bram van der Vlugt na 25 jaar ging stoppen bij de publieke omroep met zijn taak als vaste raadsman van Sinterklaas, zoals hij dat zelf altijd verwoordde. Stefan de Walle nam zijn staf en mijter over. Naar aanleiding van deze opvolging werd dezelfde dag een speciaal ingelaste uitzending van Het Sinterklaasjournaal uitgezonden.
Hierin werd niet de juiste informatie gegeven vanwege de geheimhouding van het feit dat Sinterklaas fictief is. In het Sinterklaasjournaal meldde Van der Vlugt dat het Grote Boek van Sinterklaas per ongeluk bij hem in handen was gekomen en hij nu hulp nodig had om het terug te kunnen bezorgen. Van der Vlugt had vanuit de studio contact met de in Spanje aanwezige Sinterklaas, die daarop zei een nieuw boek te zullen gebruiken en het oude, volle boek expres gegeven heeft aan Van der Vlugt omdat hij hem bedankte voor zijn diensten van de afgelopen 25 jaar.
Van der Vlugt kon het niet laten om af en toe nog eens zijn mijter op te zetten en zijn meest populaire rol te spelen.
Hij speelde in films als Bennie Stout (2011), Pak van mijn hart (2014), De Brief voor Sinterklaas (2019) en in De Grote Sinterklaasfilm (2020).
Verder speelde hij nog Sinterklaas in diverse commercials (Essent en Bol.com), televisieprogramma’s (Sint & De Leeuw) en andere producties.
In 2012 bracht hij een boek uit over Sinterklaas, getiteld Sinterklaas bestaat!.